- door Mieke Threels
Ons lichaam is voor een groot deel opgebouwd uit eiwitten. Veel weefsels (botten, spieren, ligamenten, pezen, huid), zijn afhankelijk van eiwittenstructuren. Zo is bijvoorbeeld collageen ook een eiwitstructuur. Eiwitten vinden wij niet alleen terug in weefsels. Enzymen, o.a. van belang voor de spijsvertering, zijn namelijk ook eiwitstructuren. Eiwitten zijn de bouwstenen van ons lichaam. Het is dan ook ontzettend belangrijk om hier dagelijks voldoende van binnen te krijgen*. Krijg je niet voldoende eiwitten binnen, dan vindt er meer afbraak dan opbouw plaats. Eiwitten worden gevormd uit aminozuren. Er bestaan 22 verschillende aminozuren. Daarvan kan ons lichaam er 14 zelf aanmaken (niet-essentiële aminozuren) en zijn wij van de overige 8 afhankelijk van de voeding (essentiële aminozuren). Onder de niet-essentiële aminozuren vallen ook verschillende semi-essentiële aminozuren. Dit wil zeggen dat ons lichaam ze zelf aan kan maken, maar dat onder bepaalde omstandigheden er niet voldoende van kan worden gemaakt. Meerdere aminozuren samen vormen de code voor een bepaald eiwit.
L-Cysteïne vs N-Acetyl-L-Cysteïne
L-Cysteïne is een aminozuur. L-Cysteïne kan onder normale omstandigheden door het lichaam zelf worden geproduceerd uit het aminozuur L-Methionine. N-Acetyl-L-Cystëine, oftewel NAC, is de geacetyleerde vorm van L-Cysteïne. Dit wil zeggen dat er aan het aminozuur L-Cysteïne een acetylgroep is gekoppeld.
N-Acetyl-L-Cysteïne komt niet kant en klaar voor in de voeding, maar is enkel beschikbaar in supplementvorm. De bouwsteen van N-Acetyl-L-Cysteïne, L-Cysteïne, vinden wij in eiwitrijke voedingsmiddelen, zoals eieren, vlees, gevogelte en schaal- en schelpdieren. L-Cysteïne is een zwavelhoudend aminozuur, wat wil zeggen dat het van nature ook aanwezig is in zwavelhoudende groenten, zoals uien, knoflook, spruitjes en koolsoorten.
Als supplement krijgt N-Acetyl-L-Cysteïne de voorkeur boven L-Cysteïne, aangezien het beter wordt verdragen, een hogere biologische beschikbaarheid heeft/beter opneembaar wordt en minder gevoelig is voor oxidatie. Doordat NAC zwavelhoudend is kunnen de capsules een sterke zwavelgeur hebben.
Krachtige antioxidant
N-Acetyl-L-Cysteïne heeft een sterk antioxidatieve werking en is hierdoor goed onderzocht bij diverse aandoeningen. Wij kunnen dus zeggen dan NAC een krachtige antioxidant is. Antioxidant betekent letterlijk ‘tegen oxideren’. Bij oxideren wordt iets aangetast doordat het in aanraking komt met zuurstof. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een ijzeren hekwerk dat op den duur gaat roesten. Door oxidatie kunnen vitale moleculen in onze lichaamscellen, die verantwoordelijk zijn voor vele belangrijke lichaamsprocessen, beschadigd raken. Antioxidanten beschermen dus belangrijke moleculen in onze lichaamscellen tegen oxideren. De stof Glutathion is de belangrijkste intracellulaire (in de cel werkzame) antioxidant. Hiervan is N-Acetyl-L-Cysteïne de directe voorloperstof.
De brede werking van NAC
Mede door zijn antioxidatieve werking is N-Acetyl-L-Cysteïne breed inzetbaar. Hieronder bespreken wij graag een aantal van deze toepassingsgebieden.
- Longen en luchtwegen
NAC kan worden ingezet als slijmoplosser. Het zorgt ervoor dat slijm in de luchtwegen wordt afgebroken, waardoor het makkelijker opgehoest kan worden. Door deze slijmoplossende werking zorgt NAC voor een betere zuurstofopname en vermindering van luchtwegontstekingen. Hierdoor is het effectief gebleken bij aandoeningen als o.a. bronchitis, astma en sinusitis. - Ontgifting via de lever
NAC heeft een ondersteunende werking bij de ontgifting van de lever. De lever is nauw betrokken bij het verwerken van medicatie. Verschillende medicatie, waaronder paracetamol en proteaseremmers, verlagen de hoeveelheid Glutathion in de lever en dus ook in de rest van het lichaam. Glutathion is de belangrijkste intracellulaire antioxidant. De lever bevat hier de grootste voorraad van. Glutathion is voor de lever zelf ook van groot belang om deze te beschermen. NAC zorgt voor de L-Cysteïne (bouwsteen Glutathion) die in dit geval hard nodig is om de Glutathion voorraad weer aan te vullen. De ontgifting door NAC verloopt via allerlei verschillende wegen. NAC is daarmee van belang voor de leverontgifting. Ook beschermt NAC de lever tegen beschadiging door statines (cholesterolverlagende medicatie). - Antivirale werking
Virussen reizen door ons lichaam in een soort beschermende capsule van eiwitten. Op de plek van bestemming komen de virussen vrij door de capsule af te breken. De krachtige antioxidant Glutathion, welke voor zijn bouwstenen afhankelijk is van NAC, is in staat de afbraak van de eiwit capsule te onderdrukken. Het is dus duidelijk dat de bescherming tegen virussen slechter is naarmate de Glutathion concentraties in de cel laag zijn. - Afkicken van verslavingen
NAC beïnvloedt en reguleert de glutamaatactiviteit in de hersenen. Glutamaat is een belangrijke, stimulerende neurotransmitter. Mede hierdoor is NAC in staat te helpen bij OCS (Obsessieve Compulsieve Stoornis) en het afkicken van verslavingen. Dit zou gaan om verslavingen, zoals roken, gokken, cannabis en cocaïne.
Doseringen en interacties
De algemene adviesdosering van N-Acetyl-L-Cysteïne is 600-1200 mg per dag. Neem bij voorkeur in op een lege maag, bijvoorbeeld voor het ontbijt. Niet combineren met eiwitrijke voedingsmiddelen.
N-Acetyl-L-Cysteïne kan mogelijk interactie aangaan met medicatie. Raadpleeg voor gebruik altijd uw arts, apotheker of therapeut.
*Dagelijkse inname van 0,8 – 1 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht wordt geadviseerd.
Bij o.a. ziekte, sporten en zwangerschap is de eiwitbehoefte verhoogd.
Bronnen:
https://www.orthokennis.nl/nutrienten/N-acetyl-L-cyste%c3%afne
https://www.naturafoundation.nl/kenniscentrum/monografie/136/nac
https://www.sohf.nl/blog/glutathion-moeder-van-alle-antioxidanten
https://www.puurfiguur.nl/hoeveel-eiwitten-per-dag/
https://www.vitakruid.nl/blog/antioxidanten-in-voeding-12-rijke-bronnen?gclid=CjwKCAjw-sqKBhBjEiwAVaQ9a4IJUptTuDMiEwcHgVwPb5CvIhJuIFSYAVOGW-wolRzpvIIti9udIxoCrgkQAvD_BwE
